Các dấu hiệu của tuổi dậy thì là gì? Khi nào có kỳ kinh nguyệt đầu tiên?

Tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp từ “trẻ em” sang “người lớn”. Trong giai đoạn kéo dài khoảng 4 năm này, cơ thể bạn lớn lên với tốc độ rất nhanh và kích hoạt các chức năng của một cơ thể trưởng thành về mặt sinh dục – nghĩa là bạn có khả năng mang thai. Tuổi dậy thì đôi khi đầy thử thách với nhiều thay đổi lạ lẫm trong cơ thể và tâm lý. Nhưng hãy yên tâm vì mọi người xung quanh bạn đều trải qua nó, rồi tất cả mọi người đều sống sót. Bạn không cô đơn trong trải nghiệm này đâu!

Mình sẽ nhận thấy dấu hiệu dậy thì nào trước tiên?

Tuổi dậy thì thường bắt đầu ở khoảng 8-10 tuổi. Bạn có thể hỏi xem mẹ bạn bắt đầu dậy thì năm bao nhiêu tuổi. Khả năng cao là với bạn cũng như vậy đấy! Nếu dậy thì có ghé thăm bạn sớm hơn hoặc muộn hơn thế một chút thì cũng đừng lo lắng. Hành trình của mỗi người là độc nhất.

Dù có rất nhiều thay đổi rõ rệt, điều may mắn là chúng xảy ra theo từng giai đoạn và bạn sẽ có thời gian để chuẩn bị và làm quen. Tính từ khi có dấu hiệu đầu tiên, kinh nguyệt sẽ bắt đầu sau đó khoảng 2-2.5 năm. Ở 85% những người có kinh nguyệt, các pha dậy thì diễn ra theo đúng thứ tự:

1. Mầm ngực nhú
2. Lông cơ thể xuất hiện
3. Kinh nguyệt debut
4. Tăng trưởng cơ thể

Dưới đây là chi tiết từng thay đổi để bạn dễ hình dung.

Mầm ngực

Mọi người thường nhận thấy mầm ngực nhú là dấu hiệu dậy thì đầu tiên. Kinh nguyệt sẽ đến sau đó khoảng 2-3 năm. Nếu bạn nhú ngực sớm (khoảng 8 – 9 tuổi), kinh nguyệt có thể đến chậm hơn khoảng 3 năm. Nhưng nếu tới khoảng 13 tuổi ngực mới bắt đầu nhú, thì kinh nguyệt có thể sẽ xuất hiện sau đó chỉ khoảng 1 năm.

Núm vú bắt đầu nhô lên và cảm giác như có cục nhân bên dưới. Có thể bạn sẽ thấy hơi ngứa vì da đang giãn ra. Quầng vú xung quanh núm vú bắt đầu sậm màu và rộng ra hơn. Lúc này, đôi khi bạn sẽ thấy nó hơi nhạy cảm hoặc căng cứng. Theo thời gian, cảm giác không thoải mái này sẽ tự cải thiện.

Đến nửa sau của tuổi dậy thì, vú bắt đầu trở nên đầy đặn hơn. Hình dáng và kích thước của chúng phụ thuộc vào di truyền (đúng vậy, chúng có đủ loại hình dáng luôn!). Một bên ngực phát triển nhanh hơn bên còn lại, có thể trước tới 6 tháng, cũng là hiện tượng bình thường. Khi bạn để ý thấy ngực nhú, cơ thể đã bắt đầu tăng trưởng nhanh.

Lông cơ thể

Trước hết, trên gò mu bạn sẽ thấy xuất hiện vài sợi lông. Sau đó chúng dày lên và lan rộng tới môi lớn, trong khi môi bé thì không có lông. Lông mu có chức năng làm hàng rào bảo vệ đầu tiên, chống chất bẩn xâm nhập âm đạo. Chúng hoàn toàn sạch sẽ, không cần phải có sự chăm sóc đặc biệt nào cả. Bạn có thể để nguyên lông mu hoặc cắt tỉa bớt – lựa chọn là của bạn!

Lông cũng bắt đầu mọc ra dưới nách, lông chân trở nên sậm màu hơn, có thể có cả lớp lông tơ lún phún ở mép phía trên môi. Lông nách đôi khi xuất hiện cùng lúc với kinh nguyệt hoặc muộn hơn thế.

Liên quan: Âm đạo 101: Mọi điều bạn cần biết về cơ quan sinh dục nữ

Tăng trưởng

Nào hãy đón chào tủ quần áo mới! Lúc này bạn lớn nhanh đến mức một size quần áo dường như chỉ đáp ứng được cơ thể bạn trong nháy mắt. Giai đoạn tăng trưởng siêu nhanh này kéo dài khoảng 1-2 năm, trong đó bạn cao lên khoảng 5-8 cm mỗi năm. Sau đó, tốc độ tăng trưởng trở lại khoảng 2 cm mỗi năm như trước.

Nếu bạn theo dõi tốc độ tăng trưởng của bản thân, thấy mình lớn nhanh lên đột ngột rồi chậm lại, khả năng là kinh nguyệt sẽ sớm lộ diện đấy. Hông, đùi và mông có thể bắt đầu nở ra, trong khi các bộ phận khác vẫn giữ nguyên, tạo nên hình dáng mới cho cơ thể. Hãy trân trọng nó!

Dịch âm đạo

Âm đạo bắt đầu có cảm giác ẩm hơn, và nếu để ý bạn sẽ thấy có dịch ướt trên quần lót. Âm đạo tiết ra dịch màu trắng, hơi dính và không có mùi đáng kể, khoảng 1 năm trước khi bạn có kỳ kinh đầu tiên. Nhờ dịch lỏng này, âm đạo bắt đầu tạo ra một hệ sinh thái khoẻ mạnh gồm hàng tỉ lợi khuẩn Lactobacillus acidophilus. Chúng tạo ra acid lactic để duy trì môi trường acid cho âm đạo, giúp bảo vệ tuyến sinh dục khỏi vi sinh vật gây hại.

Dịch âm đạo thay đổi theo nồng độ hormone. Một chu kỳ không chỉ là khi nào bạn chảy máu kinh. Kỳ kinh là pha đầu tiên trong vòng lặp các nội tiết tố, bao gồm 4 pha. Cùng với nồng độ các hormone thay đổi, dịch âm đạo thay đổi tính chất theo: khi thì có rất ít, khi thì trắng đục và trơn như kem dưỡng ẩm, khi thì sánh trong như lòng trắng trứng.

Âm đạo tiết dịch là việc bình thường và khoẻ mạnh. Đừng cố rửa sạch khí hư bằng cách thụt rửa bên trong âm đạo, hay rửa môi âm hộ bằng xà bông. Xà bông và thụt rửa có thể làm mất cân bằng hệ sinh thái âm đạo. Âm đạo từ đó bị khô, ngứa rát, và mất khả năng kháng cự vi sinh vật có hại. Sức khoẻ chung của âm đạo sẽ yếu đi, tăng nguy cơ bị nhiễm khuẩn. Vì vậy, hãy để yên cho âm đạo làm nhiệm vụ tự vệ sinh bên trong. Tất cả những gì bạn cần là vệ sinh âm hộ bên ngoài hàng ngày bằng nước ấm.

Da

Da bạn bắt đầu tăng cường sản xuất dầu và mồ hôi. Cảm giác da mặt và tóc nhờn hơn là có thật! Mụn có thể xuất hiện ở mặt, cổ, lưng và vai. Mồ hôi bắt đầu có mùi mạnh và cá nhân hơn. Đến lúc để game up thói quen vệ sinh cá nhân rồi đấy!

Vì đây là những thay đổi do nội tiết tố nên kể cả bạn có điều chỉnh chế độ ăn cũng chưa chắc đã cải thiện được. Nếu gặp hiện tượng mụn, nhiều lông hoặc ra mồ hôi mà bạn cảm thấy là quá nhiều, bạn nên gặp chuyên da da liễu tuổi dậy thì. Đó là bởi cơ chế nội tiết tố của bạn lúc này không giống những giai đoạn sinh trưởng khác.

Kinh nguyệt

Ngôi sao của tuổi dậy thì là kinh nguyệt. Kỳ kinh đầu tiên thường xuất hiện 2-2.5 năm sau khi ngực nhú, trung bình ở tuổi 12. Đó là quá trình mà tử cung đẩy ra lượng dịch lỏng chứa chủ yếu là máu và mô nội mạc tử cung ra ngoài, thông qua cổ tử cung và âm đạo. Chúng mình sẽ phân tích kỹ hơn về chu kỳ kinh nguyệt ở tuổi dậy thì trong phần sau của bài viết.

Xem phần tiếp theo của bài viết: Vì sao kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì?

Hãy nói chuyện với gia đình hoặc tham vấn bác sĩ nếu như:

• Bạn thấy máu kinh nguyệt hoặc lông mu trước 8 tuổi
• Bạn không thấy có mầm ngực sau 13 tuổi (không phải là ngực nhỏ, mà là hoàn toàn không có mầm ngực)
• Bạn không có kinh sau 15 tuổi
• Bạn không có kinh 3 năm sau khi ngực phát triển

Chào đón tuổi dậy thì

Mọi bước ngoặt trong cuộc sống đều xứng đáng được ăn mừng. Tuổi dậy thì chắc chắn là nằm trong top của danh sách. Sự xuất hiện của ngực, lông, mùi cơ thể hay kỳ kinh đầu tiên đôi khi sẽ gây choáng ngợp, bất ngờ, hào hứng, lo lắng, hoặc tất cả những cảm xúc này trong bạn cùng một lúc.

Trong số người thân và bạn bè, hãy tìm một người luôn ủng hộ bạn. Đặc biệt là người có thái độ tích cực với những đổi thay. Hãy chọn tin tưởng và chia sẻ với họ về những gì bạn đang trải qua, hoặc cùng họ tìm hiểu các lựa chọn chăm sóc kinh nguyệt. Hay là rủ bạn thân đi mua gói băng vệ sinh đầu tiên? Đừng ngại nói với cha mẹ về nhu cầu chăm sóc da hoặc mùi cơ thể. Hãy chủ động cùng gia đình chọn trang phục giúp bạn cảm thấy thoải mái với cơ thể trong giai đoạn này.

Đừng quên tổ chức một nghi lễ cho riêng bạn. Tuyệt nhất là viết cho bản thân một lá thư. Bạn có thể viết cho chính mình trong 5 năm nữa. Khi hết cấp trung học phổ thông, hầu như tuổi dậy thì đã ở sau lưng bạn. Hiện giờ bạn đang cảm thấy thế nào? Bạn muốn trở thành ai sau những thay đổi lớn lao này?

Có thể tới khi kinh nguyệt xuất hiện bạn mới biết trông nó thật sự như thế nào. Một số bạn lại có cảm giác hơi xa lạ với chính cơ thể mình. Tập tâm sự và viết về những thay đổi nhỏ sẽ giúp bạn thoải mái và không còn cô đơn. Nếu có tình huống nghiêm trọng xảy ra, bạn cũng sẽ dễ tìm sự trợ giúp hơn đấy!

Đọc phần tiếp theo của series Dậy thì 101: Vì sao kinh nguyệt không đều trong tuổi dậy thì?