Chu kỳ kinh nguyệt là chỉ dấu quan trọng cho sức khoẻ toàn diện. Chu kỳ của mỗi người khác nhau, thế nên không có gì đáng lo nếu bạn không nằm trong định nghĩa một kỳ kinh điển hình. Quan trọng hơn cả là bạn biết thế nào là điển hình với bạn.
Kỳ kinh (hay kỳ hành kinh, kỳ kinh nguyệt) là pha đầu tiên trong bốn pha của vòng kinh hoàn chỉnh. Xuyên suốt phần còn lại của chu kỳ, lớp nội mạc tử cung được cơ thể làm dày lên, và nếu không có sự thụ thai xảy ra, sẽ bong ra khỏi cơ trơn của tử cung vào cuối chu kỳ, tạo thành máu kinh. Một vòng kinh mới bắt đầu, lặp lại hơn 400 lần, trong xấp xỉ 38 năm, từ tuổi dậy thì tới giai đoạn mãn kinh.
Kỳ kinh điển hình
Xuất hiện mỗi 21-35 ngày
Một vòng kinh được tính từ ngày đầu tiên bạn hành kinh tới ngày bắt đầu kỳ hành kinh tiếp theo. Với thanh thiếu niên, khoảng cách giữa các kỳ kinh có thể dài hơn: 20-45 ngày.
Có lẽ bạn thường nghe sách giáo khoa nói độ dài kỳ kinh là khoảng 28 ngày. Thực tế, chỉ 12.4% phụ nữ có vòng kinh dài đúng như vậy! Độ dài vòng kinh trung bình là 29.4 ngày, tiệm cận chu kỳ mặt trăng.
Không đau quá mức
Cho dù bạn thấy mẹ, chị, bạn bè, hay các bạn nữ trên YouTube và mạng xã hội trải qua đau đớn trong kì kinh nguyệt, bạn không nên chấp nhận việc này là hiện tượng bình thường. Nếu cơn đau khiến bạn gặp khó khăn khi làm những công việc thường ngày, bạn nên tham khảo bác sĩ để hiểu đúng nguyên nhân.
Thời gian hành kinh trong khoảng 2-7 ngày
Thời gian hành kinh trung bình của hầu hết mọi người là 4-5 ngày.
Máu kinh màu đỏ tươi, giàu dưỡng chất
Máu kinh thường ngả đỏ nâu vào đầu hoặc cuối kỳ kinh, vì chúng có thời gian tiếp xúc với không khí và oxy hoá. Máu kinh hồng nhạt có thể là dấu hiệu mất cân bằng hormone. Máu kinh có màu xám hoặc cam nên được bác sĩ xem xét, bởi đó có thể là dấu hiệu nhiễm khuẩn.
Cục máu đông nhỏ hơn đồng xu
Máu kinh không chứa chất làm đông máu, nên sẽ không có cục máu đông, hoặc chỉ có những cục nhỏ li ti đến từ niêm mạc tử cung bong ra.
Dòng kinh nguyệt đi từ nhẹ > nhiều > nhẹ
Dòng kinh nguyệt bắt đầu từ rất ít, nhiều lên trong vài ngày đầu của kỳ kinh, rồi ít dần đi sau ngày 3 hoặc 4. Máu kinh không nên chảy nhiều tới ngày thứ 7 hoặc 8.
Lượng kinh xấp xỉ 2-4 muỗng canh
Lượng kinh nguyệt trung bình hàng tháng có thể nằm ở bất kỳ đâu trong khoảng 25-80ml kinh nguyệt, với con số trung bình là 60ml, khoảng 12 muỗng cà phê nhỏ xíu.
Lượng kinh lớn hơn 80ml được xem là nhiều kinh nguyệt (rong kinh). Lượng kinh hàng tháng ít hơn 25ml cũng có thể là một dấu hiệu mất cân bằng hormone.
Tương đương với…
- Khoảng 3-4 tampon/băng vệ sinh mỗi ngày, nghĩa là 1 tampon/băng vệ sinh cho mỗi 3-6 giờ.
- 1/2 dung tích cốc nguyệt san mỗi ngày. Đeo cốc sẽ giúp bạn dễ theo dõi lượng kinh nguyệt hơn.
Nếu bạn liên tục thấm đẫm băng vệ sinh hoặc tampon mỗi 2 giờ, hoặc đong đầy cốc nguyệt san sau 2 giờ sử dụng, đó có thể là dấu hiệu của rong kinh.
Ở tuổi dậy thì
Lượng kinh nguyệt, độ dài vòng kinh, và độ dài kỳ kinh có nhiều biến đổi ở lứa tuổi dậy thì. Lượng kinh có thể lên tới 80ml như người trưởng thành, nhưng phần lớn mọi người có ít hơn.
Biện pháp kiểm soát sinh sản nội tiết tố
Biện pháp kiểm soát sinh sản nội tiết tố (như thuốc tránh thai, thuốc tiêm tránh thai, miếng dán tránh thai, vòng tránh thai) kiểm soát nồng độ của các hormone như oestrogen và progesterone trong cơ thể. Khi sử dụng đúng cách, chúng giúp ngăn chặn buồng trứng làm chín tế bào trứng, và do đó ngăn sự rụng trứng.
Lượng kinh nguyệt khi bạn sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết sẽ thay đổi tuỳ thuộc vào biện pháp bạn sử dụng. Kỳ kinh thường diễn ra vào những ngày không có hormone tổng hợp (vào tuần bạn uống 7 viên giả dược, hoặc đang chờ thay vòng/miếng dán mới). Kỳ kinh này đến từ sự sụt giảm đột ngột của các hormone tổng hợp (withdrawal bleeding) do bạn tạm rút đi nguồn cung của chúng.
Nhiều bạn thấy kỳ kinh ngắn lại, lượng kinh ít đi dần hoặc hết hẳn khi kiểm soát sinh sản bằng nội tiết tố. Đó là bởi dưới tác động của thuốc, nội mạc tử cung không dày lên hàng tháng như khi bạn không uống thuốc.
Nếu bạn thấy có đốm máu mà không phải là kỳ kinh thật khi sử dụng bất kỳ biện pháp kiểm soát sinh sản nội tiết tố nào, hãy nói chuyện ngay với bác sĩ sản phụ khoa của bạn.
Luôn có sự rụng trứng
Để một kỳ kinh thật xảy ra, cần có sự rụng trứng trong chu kỳ. Bạn hoàn toàn có thể có vòng kinh mà không có trứng rụng (gọi là chu kỳ không phóng noãn), nhưng hiện tượng này không điển hình.
Với các bạn mới dậy thì, cơ thể cần khoảng 6 năm để thiết lập cơ chế hormone sinh dục. Vì vậy trong thời gian này, không phải ở chu kỳ nào bạn cũng có sự rụng trứng.
Biến động về kinh nguyệt
Kỳ kinh thay đổi khi nó mới bắt đầu (tuổi dậy thì), sau khi mang thai, và khi sắp kết thúc (giai đoạn tiền mãn kinh). Đây là những giai đoạn bạn thỉnh thoảng có chu kỳ không phóng noãn. Khi đó, kỳ kinh có thể bị lỡ, đến muộn, ra nhiều kinh hơn, hoặc ra ít kinh hơn bình thường.
Hormone sinh dục cũng dễ bị ảnh hưởng bởi stress, tập thể thao, chế độ dinh dưỡng, hoặc thuốc tránh thai khẩn cấp, dẫn đến biến động tạm thời về kinh nguyệt.
Ngoại trừ những giai đoạn biến động này, vòng kinh của bạn nên có độ dài xấp xỉ nhau, với thời gian hành kinh và lượng kinh nguyệt ổn định.
Khi nào cần gặp bác sĩ về vấn đề kinh nguyệt?
Chu kỳ của bạn rất thông minh. Những bất thường về kinh nguyệt là cách cơ thể gửi tín hiệu về những vấn đề sức khoẻ bên dưới. Trong cuộc sống hiện đại đầy áp lực, bất thường về kinh nguyệt là hiện tượng phổ biến, thường gặp nhất với các bạn đang trong vài năm đầu tiên hành kinh, với phụ nữ đang chuyển qua giai đoạn tiền mãn kinh.
Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu gặp một trong các dấu hiệu sau đây:
- Kinh nguyệt thấm đẫm băng vệ sinh sau 1-2 giờ sử dụng, trong vòng vài giờ liên tục
- Khoảng cách giữa các kỳ kinh ngắn hơn 21 ngày
- Lỡ 3 kỳ kinh liên tiếp
- Lượng kinh nguyệt nhiều hơn hẳn hoặc ít hơn hẳn so với bình thường
- Thời gian hành kinh kéo dài hơn 8 ngày
- Đau bụng kinh, đau đầu, nôn nao, khiến bạn thấy khó làm những công việc thường ngày
Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt
Kể cả khi bạn không nằm trong định nghĩa “điển hình” về kỳ kinh nguyệt, điều quan trọng nhất là bạn biết thế nào là khoẻ mạnh, bình thường với cơ thể bạn. Khi hiểu thế nào là trạng thái bình thường, bạn nhận biết được ngay khi bất thường xảy ra. Phần lớn các nghiên cứu về kinh nguyệt được tiến hành ở các nước phương Tây, nên chưa chắc đã phản ảnh chính xác môi trường và yếu tố di truyền của bạn. Chuyên gia sẽ chẩn đoán vấn đề sức khoẻ chính xác hơn nếu có thể biểu diễn chu kỳ của riêng bạn trên biểu đồ. Bởi vì mỗi cơ thể, mỗi chu kỳ là độc nhất.
Đã qua rồi thời mà chúng ta phải đánh dấu tờ lịch bằng bút đỏ. Với chiếc điện thoại trong tay, bạn không chỉ đánh dấu ngày kinh, mà còn ghi lại các triệu chứng khác: lượng kinh nguyệt, mức năng lượng, tâm trạng, và các triệu chứng thể chất như đau cơ, tiêu hoá, giấc ngủ. Cocmau gợi ý bạn sử dụng các ứng dụng tổng kết mỗi vòng kinh bằng biểu đồ và lịch, giúp bạn dễ thấy mình đang ở pha nào, xu hướng chung giữa các tháng, để lên kế hoạch cuộc sống hoà hợp với chu kỳ tự nhiên.
Không chỉ là về tự do kinh nguyệt, trong tầm nhìn của Cocmau, kinh nguyệt là một nguồn kiến thức quý giá ít ai khai phá. Giờ là lúc để hiểu kinh nguyệt hơn, để đặt bạn vào vị trí kiểm soát sức khoẻ sinh sản của mình.
Bài viết này được cung cấp dưới dạng thông tin tham khảo, không phải là lời khuyên y tế. Nếu bạn có bất kỳ băn khoăn hay vấn đề phụ khoa / y tế nào, vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ của bạn.
Leave a Reply